Był rok 1946, a dokładnie 19 września 1946 roku, w przemówieniu w Zurichu, Winston Churchill nawoływał do pojednania i utworzenia zjednoczonych państw Europy. 5 czerwca 1947 roku amerykański sekretarz stanu George C. Marschal ogłosił program pomocy dla Europy (tzw. Plan Marschala), który zakładał konieczność stworzenia regionalnych struktur współpracy międzynarodowej. W 1958 roku rozpoczął się proces tworzenia wspólnego rynku. Dziś powiemy rynku globalnego.

Następnie mamy 1989 rok i Polskę, gdzie w wyniku przebudowy systemu gospodarczego nadszedł proces wielkiej transformacji systemowej. Doprowadził on po ośmiu latach do zbudowania w Polsce prawdziwej gospodarki rynkowej.

Proces ten wyzwolił potężne siły przedsiębiorczości i indywidualnej inicjatywy opartej na demokratycznym porządku prawnym oraz otwartości na świat, torując tym samym drogę do szybkiego procesu cywilizacyjnego dla wszystkich polskich samorządów. Gdy do powyższego dodamy decentralizację władzy publicznej poprzez przeniesienie części uprawnień i odpowiedzialności na organy władzy samorządowej okazało się, że samorządy zaczęły pięknie te kompetencje wykorzystywać. Miasta i gminy, te małe i te duże, rozpoczęły prace nad realizacją idei globalizacji na swoim obszarze, by sprostać oczekiwaniom społecznym, jakie zostały wyzwolone. Były to zadania trudne, ale i fascynujące, dające poczucie realnego uczestnictwa w procesie modernizacji każdego samorządu. Te przemiany, choć może nie jesteśmy tego świadomi, trwają nadal. Zaś samorządy doskonale radzą sobie z globalnym pakietem możliwości jakie mają do wykorzystania.

Należy tu przytoczyć samą formułę „globalizacji”, która polega na przyspieszaniu oraz rozwijaniu tempa wzajemnej współpracy i powiązań. Globalizacja to zbiór procesów społecznych, ekonomicznych i politycznych, to ewolucja w obszarze technologii, ale także przepływów migracyjnych, zagospodarowania przestrzennego, procesów inwestycyjnych, rozwijania samorządowego know-how.

Długofalowe prace wewnątrz samorządów, z uwzględnieniem szerokich grup społecznych i interesariuszy, okazały się kluczem do sukcesu wielu samorządów. Z perspektywy lat duże miasta tj. Warszawa, Kraków, Gdańsk, Poznań, Wrocław, czy zgodnie z Rankingiem Zrównoważonego Rozwoju zwycięskie gminy ostatnich lat tj. Kleszczów, Polkowice, Krynica Morska czy Świnoujście maksymalnie wykorzystały możliwości rozwoju dane im poprzez wszelkiego rodzaju procesy globalizacyjne.

Wraz z tym rozwojem powstały bardzo profesjonalne dokumenty prawa miejscowego tj. wszelkiego rodzaju strategie, programy współpracy na zasadzie PPP, programy rewitalizacji, promocji i rozwoju. Wszystkie one ramowo wytyczyły nowoczesne procesy gospodarcze i społeczne wpływając tym samym na podniesienie poziomu rozwoju i zarzadzania danym samorządem. Wszystkie te dokumenty i sugerowane w nich działania nadały sens zadaniom własnym każdego z samorządów w zakresie działalności inwestycyjnej, rozwoju kultury i sportu, oświaty i edukacji, bezpieczeństwa, wspierania rodziny i pomocy społecznej, ochrony i promocji zdrowia, promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej, działalności wspomagającej rozwój wspólnot, stowarzyszeń i NGO.

Dziś wszelkie wypracowane procesy globalizacji przeniesione na poziom samorządu pozwoliły także na harmonijne wdrożenie zasad prowadzenia polityki rozwoju regionu. Dlatego na wstępnie sugestia, że globalizacja pochłonęła samorządy. Owe planowanie rozwoju postrzegamy w dwóch perspektywach: planowania społecznego i planowania przestrzennego, połączenie tych dwóch obszarów podnosi globalną efektywność gminy bądź miasta.

Przykładów globalizacji i podnoszenia jakości miejsca, wprost proporcjonalnie do gmin i miast, w wielkich – globalnych państwach widzimy w Polsce już wiele: inwestycje modelowe na miarę tych europejskich (hala sportowa w Toruniu, Teatr Polski w Bydgoszczy), nowoczesne budownictwo komercyjne w dużych aglomeracjach (Manufaktura w Łodzi, Arkadia w Warszawie), najnowocześniejsze deweloperskie osiedla (Nowy Nikoszowiec w Katowicach, Nowy Strzeszyn w Poznaniu, Riverview w Gdańsku).

Kolejnym przykładem są:

- globalne miasta przyszłości z uwzględnieniem wszelkich reguł ochrony środowiska, zielonych i czystych przestrzeni, budownictwo zeroemisyjne i wielofunkcyjne,

- global office – interaktywne biura z uwzględnieniem indywidualnych stanowisk, miejsc do odpoczynki i rekreacji, nauki,

- nowoczesna infrastruktura wodno-ściekowa z zamkniętym obiegiem do wielokrotnego użytku, np. podlewania trawników i zieleni miejskiej,

- nowoczesny transport – elektryczny, zeroemisyjny, szynowy,

- współczesny system nauki – nastawienie na nauczanie zdalne i z wykorzystaniem sztucznej inteligencji.

Tak właśnie działa globalizacja, czyli zjawisko złożone i wielopoziomowe, integrująca i scalająca, prowadząca do osiągnięcia międzynarodowego poziomu. Nowy York – Tokyo – Madryt – Seul – Tajpej – Singapur – Londyn – Warszawa – Kraków - to dziś miasta, gdzie żyjemy globalnie i widzimy globalny poziom funkcjonowania. Globalne podejście do samorządów przenika od wielu już lat. To nieodwracalny, imponujący proces. Globalizacja to przyszłość.

* Katarzyna Klimaszewska
Radna Powiatu Pruszkowskiego